نظام مالکیت ارضی در دوره ی ایلخانان

پژوهش حاضر درباره ی مالکیت ارضی در ایران دوره ایلخانی است؛که تصویری از اوضاع اقتصادی و اجتماعی آن زمان را نشان خواهد داد مالکیت ارضی با ورود مغولان به ایران و شکل گیری حکومت ایلخانی دستخوش تغییرات و تحولات بسیاری شد بر این اساس بررسی این تحولات پس از حمله مغول تا فروپاشی دولت ایلخانی موضوع پژوهش حاضر است.قبایل مغول در ابتدا شکارچیان بیشه نشین و شبانان استب بودند که کار اصلی آنان شکار و ماهیگیری بود. با روی کار امدن چنگیز قبایل مغول با هم متحد شدند و به اقتضای زندگی بیابان گردی توانستند قدرت خوارزمشاهیان را تضعیف و بخش زیادی از ایران را در زمان حیات چنگیز تصرف کنند. چنگیز پس از فتوحات و کشورگشایی هایش املاکی را برای هر یک از فرزندانش،قبایل صحرانشین،همسران خود و بزرگان مغول مشخص کرد . پس از حمله ی دوم مغولان که با لشکرکشی هلاکو به ایران آغاز شد سلسله ایلخانی در ایران پی ریزی شد.در این دوره مالکیت ارضی ،تغییر مناسبات ارضی به ویژه تغییرات اساسی در قوانین ملکی،به وجود آمدن نوع جدیدی از حق مالکیت به نام اینجو و ازدیاد وقف و املاک دیوانی، یررسی خواهد شد.نتیجه تغییرات یاد شده کاهش شدید تولید و در نتیجه رکود در نیمه اول حکومت مغول و ایلخانان بود. با روی کار آمدن غازان خان و وزیر کاردان ایرا نی اش، خواجه رشیدالدین فضل الله،اقدامات و اصلاحاتی برای بهبود اوضاع جامعه اجرا شد.وی کوشش کرد معضلات مالی و اقتصادی مردم را که در ارتباط مستقیم به زمین بود،برطرف نماید.وی در آبادانی زمین های بایر بسیار کوشید و از املاک سلطنتی برای اقطاع ،وقف،بخشش، و اهدا بهره برد.وی هرچند تولید و کسب و کار را تا حدی از رکود خارج کرد اما هرگز نتوانست وضع مملکت را به دوره پیش از مغول برساند.